Ga naar de inhoud
Wanneer gebruik je welke olie of vet + hoe bak je de allerlekkerste aardappeltjes

Wanneer gebruik je welke olie of vet + hoe bak je de allerlekkerste aardappeltjes

Er zijn veel oliën en bak- en braadproducten verkrijgbaar. Maar wat gebruik je nou waar voor? Dit is een vrij ingewikkeld onderwerp en heb geprobeerd om hier een zo duidelijk mogelijk een antwoord op te geven.

17 augustus 2018

Sandra Waterschoot

‘Vroeger’ toen ik net begon met koken deed ik vaak een scheutje extra vierge olijfolie in de pan om te bakken en braden. Zonde, want deze is niet erg geschikt om te verhitten en bovendien gaan alle smaken verloren. Nu gebruik ik deze olijfolie alleen nog maar in dressings en koude bereidingen. Maar wat gebruik ik dan wel om te bakken, wokken, braden en frituren? Je vindt het antwoord hieronder samen met een lijst met verschillende oliën en vetten en hun eigenschappen en mogelijkheden opgedeeld in koude en warme bereidingen.

PS: De kwaliteit van een olie kan erg verschillen, geraffineerde oliën zijn ontdaan van onzuiverheden en worden minder snel ranzig. Hierdoor zijn ze vaak goedkoper (ze kunnen immers langer worden bewaard) maar meer bewerkt. Deze oliën zijn hiermee wel geschikt om mee te bakken en braden en je herkent ze vaak aan een lichte(re) kleur.

Koude bereidingen

Oliën met een laag rookpunt (aantal graden wanneer de olie gaat roken) zijn niet erg geschikt om te verhitten en kunnen bitter worden maar zijn bijvoorbeeld wel erg lekker in een dressing of dip. Let wel op dat ze allemaal hun eigen specifieke smaak hebben en het is dus aan jou welke je voorkeur heeft of het beste bij het gerecht past.

Olijfolie Extra vierge – Oliën voor in een dressing hoeven niet verhit te worden en worden direct koud uit de fles gebruikt. Een zeer geschikte olie hiervoor is extra vierge olijfolie, deze bevat veel smaak en is niet erg geschikt om in te bakken door het lage rookpunt. Gewone milde olijfolie kun je eventueel wel gebruiken om mee te bakken omdat deze ‘gezuiverd’ is en hierdoor een hoger rookpunt heeft.

Walnootolie – Deze smaakolie is lekker om over een gerecht te druppelen zoals een salade geitenkaas. Hij is een echte smaakmaker maar heeft wel een vrij specifieke en nootachtige smaak waar je van moet houden. I do!

Sesamolie – Deze olie heeft een lichte Oosterse smaak en ik vind hem erg lekker in een dressing voor bijvoorbeeld een Thaise salade. Hij wordt geperst uit geroosterde sesamzaadjes en vooral de pure en zuivere vorm is niet geschikt om te verhitten.

Lijnzaadolie – Deze olie staat bekend om de grote hoeveelheid omega 3 vetten en mag niet verhit worden. Hij heeft een tikje nootachtige smaak en kan ook prima worden toegevoegd aan een kommetje yoghurt of dressing.

Warme bereidingen

Om te wokken, braden, frituren en bakken heb je verschillende opties. Sommige oliën en vetten zijn meer of minder geschikt voor een bereiding dan andere omdat deze een hoger rookpunt hebben. Bij onderstaande oliën heb ik het vooral over de geraffineerde versie die dus meer geschikt zijn om te verhitten dan de ongeraffineerde.

Rijstolie – Heeft een hoog rookpunt van wel 255 graden en is dus ideaal om mee te wokken en frituren. Deze olie is met name in Azië erg populair en wordt nu ook hier steeds bekender. Hij heeft een neutrale smaak en lichte kleur en daarom erg geschikt voor veel verschillende toepassingen.

Boter – Is een dierlijk product gemaakt van melk en wordt voornamelijk gebruikt om een stukje vlees of vis in te bakken. Boter bevat, vooral in tegenstelling tot plantaardige oliën en vloeibare en smeerbare margarine, veel verzadigde vetten. Af en toe een stukje vlees of groenten bakken in een klontje boter is prima maar gebruik bij voorkeur (vaker) plantaardige opties. Het rookpunt van boter is ca. 177 graden, let daarom op dat je de pan niet te hoog verhit.

Margarine – Vloeibare margarine is ideaal om mee te bakken en braden. Zelf gebruik ik vaak een flesje Becel Original, deze bakt mooi bruin en spettert niet snel. Zonnebloemolie, koolzaadolie en lijnzaadolie vormen de basis voor dit product en je hebt dus alle voordelen van deze plantaardige oliën in 1x in de pan. Daarnaast bevat dit bak- en braadproduct een grote hoeveelheid omega 3 dat bijdraagt aan het behoud van een gezond cholesterol en ook nog eens een mooi hoeveelheid vitamine A, D en E. Het rookpunt van dit product ligt tussen de 220 en 250 graden.

Koolzaadolie – Wordt gemaakt van zaden van de koolzaadplant en heeft een vrij neutrale kleur en smaak. Deze olie bevat veel gezonde onverzadigde vetzuren en is ideaal om op hoge temperatuur te gebruiken want het rookpunt ligt op ongeveer 240 graden. Koolzaadolie wordt ook veel gebruikt als basis voor in margarine bijvoorbeeld vanwege de mooie verdeling tussen omega 3 en 6.

Arachideolie Ook wel pindaolie genoemd wordt dus gemaakt van pinda’s. Hij heeft een licht gele kleur en een nootachtige smaak. Arachideolie kan zowel warm als koud gebruikt worden en heeft de eigenschap dat deze langdurig verhit kan worden wat hem ideaal maakt voor frituren. Let wel op dat je hier de geraffineerde variant voor pakt, de ongeraffineerde versie heeft een lager rookpunt.

Wokolie – Zelf gebruik ik regelmatig wokolie om een Aziatische maaltijd te wokken. Lekker makkelijk en duidelijk maar deze kan erg van samenstelling verschillen. Die van de AH is bijvoorbeeld op basis van rijstolie en die van Conimex op basis van arachideolie (pinda). Ook worden er vaak aroma’s aan toe gevoegd voor een specifieke Oosterse smaak. Dus let goed op de fles wat er in zit.

Kokosolie & kokosvet – Kokosolie is vloeibaar boven 24 °C. Onder die temperatuur neemt kokosolie een vaste vorm aan omdat kokosolie overwegend verzadigde vetten bevat. Kokosolie in vaste vorm heet kokosvet. Een paar jaar geleden was dit product ineens heel populair en kreeg de stempel gezond. Of dit echt zo is daar zijn de meningen over verdeeld. Je kunt er in ieder geval van alles mee vanwege het rookpunt van ca. 232 graden zoals wokken, frituren en bakken.

Zonnebloemolie – Wereldwijd een van de meest gebruikte oliën omdat het vaak wordt verwerkt in voedingsmiddelen en margarine bijvoorbeeld vanwege de veelzijdigheid. Deze neutrale olie bevat relatief veel onverzadigde vetten, is vrij goedkoop en wordt ook vaak gebruikt om te frituren.

Beste keuze?
Daarnaast zijn er nog meer oliën en vetten zoals pompoenolie, hennepolie, sojaolie en druivenpitolie en zo kan ik nog wel even doorgaan. Ik heb een keuze gemaakt in deze blog van de volgens mij meest gebruikte en bekende oliën. Ik merkte dat de meningen op het internet erg verdeeld waren over wat de beste keuze is. Ik doe vooral wat goed voelt en wat goed smaakt natuurlijk. Zo gebruik ik vaak wokolie om te wokken, vloeibare margarine om mee te braden, olijfolie voor in dressings en zonnebloemolie om mee te frituren. Maar ik ga ook eens arachideolie proberen om te frituren. Wat gebruik jij vaak?

Gebakken aardappeltjes
Ik vind het heerlijk om gebakken aardappeltjes als bijgerecht te eten of gewoon los met een flinke dot mayo. Maar hoe bak je ze nou perfect en welke olie of braadproduct gebruik je hiervoor? Met deze tips and tricks bak je ze perfect krokant en lekker zacht van binnen.

  1. Ik gebruik iets kruimige aardappels. Kruimige aardappels bevatten veel zetmeel en hoeveel te meer zetmeel hoe krokanter ze worden. Maar kruimige aardappels zijn ook bros en vallen snel uit elkaar in tegenstelling tot vastkokende aardappels. Dus met iets kruimige aardappels heb je een krokant resultaat zonder dat ze grotendeels uit elkaar vallen.
  2. Nadat ik de aardappels geschild heb en in dikke schijfjes heb gesneden van ca. 5 mm kook ik ze 5 minuten in een pan met een ruime hoeveelheid water. Giet ze af en laat zie uitdampen tot ze droog zijn (je kunt ze ook in de koelkast bewaren en de volgende dag opbakken).
  3. Daarna verhit ik een beetje vloeibare margarine in een grote pan, die zorgt voor een mooi resultaat en vloeibare Becel Original bevat tevens 3 x meer omega 3 dan olijfolie. Zet het vuur middelhoog en voeg de aardappeltjes toe.
  4. Beweeg de pan niet te veel, zo heb je meer kans op een krokant korstje.
  5. Zet na ca. 10 minuten het vuur nog even hoog en bak de aardappeltjes tot ze een lekker krokant korstje hebben. Voeg op het laatst ook nog een snuf (zee)zout toe.

Bronnen: Becel, Gezondheidsplein, wikipedia, MVO

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Becel.