Stamppot recepten

Welke aardappelen zijn geschikt voor stamppot?

Voor stamppot kun je het beste kruimige aardappelen gebruiken. De klassieke aardappel met geelbruinige schil kent de volgende kruimige soorten: Milva, Vivaldi, Monalisa, Melody, Victoria en Berber. Ook zijn er kruimige aardappelen met een rode schil. Dit zijn de Mozart, Romance en Alouette. 

Waar komt stamppot vandaan?

Stamppot is ontstaan in Nederland ergens in de twintigste eeuw. Uit breed geschiedenis onderzoek blijkt dat we pas ergens in die periode de ingrediënten zijn gaan stampen. Waarschijnlijk is dit gerecht ontstaan uit gemak doordat het een eenpansgerecht is, maar ook omdat ze erachter kwamen dat de meeste mensen dit lekker vonden. Het is dus niet per se een oud-Hollands gerecht. De combinatie van ingrediënten werd wel al enkele eeuwen daarvoor gemaakt, maar toen werden de ingrediënten niet gestampt.

Waar wordt stamppot van gemaakt?

De stamppot zoals deze sinds de twintigste eeuw wordt gegeten bestaat uit kruimige aardappelen en groente naar keuze. Er worden veelal bladgroentes gebruikt zoals boerenkool, andijvie en spinazie. Vergeet ook de zuurkool niet. Vaak wordt het geserveerd met een stuk vlees zoals speklappen en gehaktballen. Daarvan wordt dan ook jus gemaakt. Bij het serveren van de stamppot wordt in het midden een kuiltje gemaakt die volgeschonken wordt met de vleesjus. Ook wordt er vaak een rookworst bij geserveerd en worden er kleine spekstukjes door de stamppot heen geschept.

Tegenwoordig wordt er steeds meer gevarieerd in de stamppot. Naast de kruimige aardappel wordt er bijvoorbeeld gevarieerd met zoete aardappel, pastinaak en knolselderij. Qua groentes worden er ook andere groenten gebruikt dan bladgroenten. Denk hierbij aan spruitjes, pompoen en bieten. Gelukkig eten we ook steeds vaker vegetarisch en dus ook vegetarische stamppotten. Er zijn steeds betere vleesvervangers voor rookworst, spekjes of gehaktballen, maar je kunt het vlees ook vervangen voor ingrediënten zoals kaas, ei, noten of gewoon meer groente én (gedroogd) fruit erin.

Wat is het verschil tussen stamppot en hutspot?

Het verschil tussen hutspot en stamppot is dat hutspot van oorsprong niet bestaat uit gestampte ingrediënten, maar uit ingrediënten die door elkaar gehutseld zijn. De ingrediënten worden dan wel in kleinere stukken gesneden. Tegenwoordig kennen we hutspot als de combinatie van kruimige aardappels, winterpeen en witte uien. Daar wordt dan vaak melk, boter en een bouillonblokje toegevoegd en het wordt geserveerd met spekreepjes en rookworst. Stamppot is een gerecht wat pas veel later in de geschiedenis is ontstaan en bestaat uit aardappelen met een groentesoort naar keuze. Alle ingrediënten worden door elkaar gestampt en geserveerd met jus en vlees naar keuze. Vaak is de vleessoort rookworst, speklappen of gehaktballen. 

Is stamppot gezond?

Stamppot is niet per se een gezond gerecht, maar om het ongezond te noemen is ook niet helemaal eerlijk. Tegenwoordig zijn er natuurlijk veel variaties op te maken. Het meest originele recept bevat veel aardappelen en vet vlees. En dat is nu eenmaal calorierijk. Daartegenover staat wel dat we dit gerecht voornamelijk in de koude maanden eten. In de winter verbruikt ons lichaam meer energie om onszelf warm te houden. Calorieën is energie, dus als je het op die manier bekijkt, is je stamppot een gezonde keuze in de winter. Uiteraard kun je dus variëren om bijvoorbeeld een deel of alle aardappelen te vervangen voor minder calorierijke producten zoals bloemkool, pastinaak, pompoen of knolselderij. Ook zou je ervoor kunnen kiezen om er geen vette jus en vleesproducten bij te serveren. Kies voor andere smaakmakers zoals mosterd of leuke kruidenmengsels zoals ras el hanout. 

Wat heb je nodig voor stamppot?

Naast de ingrediënten aardappelen en groenten en optioneel een (vegetarisch) stukje vlees of vis en jus heb je simpelweg de volgende materialen nodig. Een grote pan waar je de aardappelen in begint te koken en later aanvult met de desgewenste groentes. Vervolgens heb je een aardappelstamper of pureestamper nodig om de ingrediënten fijn te stampen. Je kunt er ook voor kiezen om de groentes in een aparte pan te bereiden. Dit kan koken zijn, maar je zou groentes ook kunnen bakken. Bijvoorbeeld zachtgegaarde uitjes of gewokte groentes. Mocht je er nog een stuk (vegetarisch) vlees of vis bij bakken dan heb je natuurlijk nog een koekenpan nodig. Van het vet wat overblijft, kun je in diezelfde pan een jus maken. 

Wat voor stamppotten zijn er?

De meest bekende stamppotten zijn zuurkoolstamppot, boerenkoolstamppot en andijviestamppot. Hutspot is officieel geen stamppot, maar wordt tegenwoordig in hetzelfde rijtje geplaatst. Eigenlijk kun je met stamppot eindeloos combineren en is het aantal soorten stamppotten zo groot als dat er groentes zijn.